Citomegalovirusna infekcija kod dece

Zaraza citomegalovirusom u novorođenačkom periodu vrlo je česta i zahvaza do 2,5 posto sve novorođenčadi. Radi se o najčešćem uzročniku kongenitalnih defekata kod novoinficiranih trudnica, ali i potencijalnom uzroku gubitka sluha ako se majka ponovno zarazi tokom trudnoće.

Virus specifičan za čoveka
Citomegalovirus (CMV) je jedan od učestalih uzročnika infekcija kod ljudi, pa je tako u razvijenim zemljama čak 50% mlađih odraslih osoba zaraženo ovim virusom. Radi se o članu porodičnog herpesvirusa s najvećim genomom koji se razmnožava isključivo u stanicama čoveka. Citomegalovirus ima sposobnost uspostavljanja latentne infekcije u mononuklearnim limfocitima, stromi koštane srži, ali i drugim stanicama ljudskog organizma. Posebno je važan kao oportunistički patogen u pacijenata s oslabljenim imunološkim sistemom.

Do prenosa infekcije dolazi usled kontakta s inficiranim telesnim tečnostima, a zaraza je u novorođenačkom periodu česta. Većina tih infekcija javlja se kod novorođenčadi imunih majki, stoga se kod porođaja ne mogu primetiti nikakvi simptomi. Ipak, kasnije na videlo dolaze posledice poput gluvoće i drugih mogućih kasnih manifestacija. Do kongenitalne infekcije dolazi preko posteljice, a perinatalno se dete može zaraziti aspiracijom cervikovaginalnog sekreta te neretko preko dojenja.
Deca koja se ne zaraze kongenitalnim putem ili perinatalno uglavnom se virusom zaraze u vrtiću. Neka istraživanja tako pokazuju da rasprostranjenost citomegalovirusne infekcije u dece mlađe od 2 godine koja odlaze u vrtić doseže čak 80%. Deca se u tom okruženju mogu inficirati preko sline, urina ili ručnika, nakon čega istu infekciju mogu preneti roditeljima (ako još nisu preboleli infekciju) te tako zatvoriti začarani krug.

Klinička slika
Verovatnost prenosa virusa i posledična klinička slika ponajviše zavise o imunološkom statusu majke. Ako se majka prvi put zarazi tekom trudnoće, u 40% slučajeva dolazi do prenosa infekcije na plod, a 65% takve novorođenčadi ima simptome odmah po rođenju. U slučaju da je majka već prebolela infekciju, ali se ponovno zarazi tokom trudnoće, rizik prenosa na plod značajno je manji (oko 1%), a većina dece kod poroda izgleda potpuno normalno (premda kasnije može doći do razvoja gluhoće).
Kod kongenitalne infekcije (dakle u slučaju prethodno neimune majke) simptomi vidljivi odmah po rođenju mogu biti mikrocefalija, atrofija mozga, korioretinitis, senzoneurinalni gubitak sluha, povećanje jetre i slezene, hematološki poremećaji, osip i krvarenja, a u retkim slučajevima i smrt novorođenčeta. Kad se radi o reinfekciji majke, većina dece se po rođenju čine klinički zdravom, premda su pod povećanim rizikom od naknadne pojave određenih tegoba. Najčešće se radi o gubitku sluha kod 15% tako rođene dece (rutinskim testovima sluha takva se gluvoća uglavnom ne otkrije jer se može razvijati mesecima, pa i godinama nakon rođenja) te zaostajanju u razvoju.

Lečenje i prevencija
Lečenje se temelji na dobroj ishrani a u određenim slučajevima i antiviralnoj terapiji. Od antivirusnih lekova najčešće se koriste analozi nukleozida kao što su ganciklovir, valganciklovir i cidofovir. Kod virusa koji su razvili rezistenciju na navedene lekove može se koristiti i derivat fosfonske kiseline – foskarnet. Imunoglobulini se koriste kao pasivna imunizacija za prevenciju simptomatske citomegalovirusne bolesti.
Pod najvećim rizikom od infekcije su seronegativne žene koje su redovno u bliskom kontaktu s velikim brojem dece, kao što su vaspitačice. Ponašanja koja se dovode u vezu s prenosom infekcije (poput ljubljenja i deljenja pribora za jelo) se moraju izbegavati, a temeljno pranje ruku nakon menjanja pelena predstavlja ključni korak u prevenciji infekcije ovim virusom. Kontakt s urinom posebno je rizičan zbog prisutnosti velike količine citomegalovirusa u tim sekretima.

Izvor: PlivaPortal
Foto: Thinkstock