Autologna transplantacija matičnih ćelija

Transplantacija matičnih ćelija danas čini važnu realnost u lečenju hematoloških bolesti. Od 1988 godine (prva transplantacija matičnih ćelija dobijenih iz pupčane vrpce) do danas, pupčana vrpca, zajedno sa koštanom srži i perifernom krvi, je postala glavni izvor matičnih ćelija za upotrebu u transplantaciji.

Foto: Gulliver/Thinkstock

Razlozi koji su doveli do sve većeg interesovanja za pupčanik kao izvor matičnih ćelija su sledeće:

* Nema rizika za donatora u momentu prikupljanja krvi;
* Nema etičkih problema u vezi sa prikupljanjem i skladištenjem uzorka;
* Lako skladištenje i očuvanje uzorka;
* Momentalna dostupnost u vreme potrebe;
* Manji rizik od mogućih infekcija latentnih virusa;
* Manji rizik od GVHD (sporedni efekat koji se javlja kod transplantacija);
* Ćelije su mlađe od onih koje su sadržane u odraslim tkivima (koštanoj srži i perifernoj krvi).

Zahvaljujući nezrelosti, ove ćelije imaju plastičnost koja je upotrebljiva u mnogim slučajevima, koje su čak i van konteksta hematoloških bolesti. Ova poslednja karakteristika, definisana kao multipotentnost, čini matične ćelije dobijene iz pupčane vrpce sposobne da formiraju ne samo hematopoetska tkiva (tkiva u krvi) već i epitela, endotela itd, zbog čega se ove ćelije mogu koristiti takođe i u regenerativnoj medicini.

Što se tiče transplantacije matičnih ćelija iz pupčane vrpce, alogena transplnatacija (gde su davalac i primalac različiti ljudi koji mogu ili ne moraju da imaju krvno srodstvo) se sada smatra rutinskom operacijom u lečenju krvnih poremećaja kao što su limfomi i mijelomi kako u pedijatriji tako i kod lečenja odraslih.

Za razliku od alogenih transplantacija gde primalac dobija matične ćelije drugih osoba nakon pokazivanja kompatibilnosti, kod autologne transplantacije se koristi sopstvena krv pupčanika i ova praksa je tek u začetku, imajući u vidu da je do sada sačuvano malp autolognih uzoraka. U budućnosti se očekuje porast u ovoj vrsti tretmana zbog povećanja broja sačuvanih uzoraka.