Stručnjak Opšte bolnice Bel-Medic odgovara: Akutna dečja paraliza – uzrok, simptomi, lečenje i preventiva

dr Tomislav Ćuk pedijatar-endokrinolog

Dečja paraliza je akutna infektivna bolest uzrokovana poliovirusom tipa I, II ili III koji pripadaju grupi enterovirusa.

Foto: Guliver/Thinkstock

Karakteristični klinički znakovi su flakcidna (mlitava) paraliza (oduzetost) pojedinih grupa mišića. Poliomijelitis se prevenira vakcinacijom.

Bolest se prenosi fekalno-oralnim putem. Najčešće se javlja tokom letnjih meseci. Virus ulazi u organizam preko digestivnog sistema. U orofarinksu i delovima digestivnog sistema virus se umnožava, prodire u krvotok, a onda krvnim ili nervnim putem dolazi u centralni nervni sistem (CNS), gde uzrokuje karakteristične lezije.

Klinička slika
Inkubacija najčešće traje 7 do 14 dana, a može i duže. Infekcija poliovirusima prolazi inaparentno (nezapaženo) ili kao „nejasno febrilno stanje„. Retko bude zahvacen CNS samo sa znakovima seroznog meningitisa (neparalitički poliomijelitis).

Otprilike kod oko trećine bolesnika, bolest ima bifazičan tok. Počinje sa povišenom telesnom temperaturom, lakšom glavoboljom, malaksalošću, ponekad i povraćanjem. Ovi simptomi traju obično jedan do tri dana, a nakon „slobodnog intervala“ opšteg dobrog stanja, od jedan do sedam dana, javljaju se znakovi bolesti CNS-a, prvo meningealni simptomi, a posle toga često se javi i oduzetost mišića.

Ove dve faze ne možemo podeliti pa je klinički tok bolesti monofazičan.

Ponekad, najčešće kod dojenčadi i male dece , pojava oduzetosti je prvi znak bolesti. Pre toga, često se javlja i bol u mišićima, tremor a ponekad hiperestezija (preterana osetljivost i razdražljivost).

Karakteristično je za poliomijelitis da su oduzetosti asimetrično raspoređene. Prema lokalizaciji upalnih promena u CNS-u , paralitička bolest se prikazuje kao spinalni ili bulbarni oblik. (zavisno od toga da li su zahvaceni spinalni živci ili motorna jezgra moždanih nerava i vitalni centri u produženoj moždini).

Terapija je simptomatska, nema kauzalnog lečenja poliomijelitisa. Bolesnici s paralitičnim oblikom bolesti leče se u bolnici zbog opasnosti od progresije oduzetosti, koje mogu ugroziti disanje ili druge vitalne funkcije organa.

Važno je od početka bolesti (i u prvoj fazi) mirovati u krevetu. Protiv bolova u mišićima mogu se dati analgetici (ibuprofen, paracetamol) i topli oblozi, te izvoditi lagane pasivne pokrete ekstremiteta. Kasnije, u rekonvalescenciji spovode se vežbe pod nadzorom fizioterapeuta.

Preventiva
U danasnje vreme poliomijelitis se uspešno sprečava vakcinacijom.

Ostale tekstove iz rubrike „Pitajte stručnjaka“ pogledajte OVDE.